Талламан объект йолу Латтан географин чкъуьйриг, кхузаманан географин «теллина Iилма» (наука), гуттар а хийцалуш ду, арара хуьлачу (космосан, геологин Iаткъамаш) а, иштта чоьхьара а хIуьтту хьелаш (факторш) бахьана долуш.
            Цу хийцамин дуьхан кхетам хила, хаар ду, географин формехь болу материн лелам, уггар хьалха боьзна хилар, вариацех - хIаваэхь йолу йовхонан а, тIуналлин а, вовшашца долу дазар. Вуьшта аьлча, климатан флуктуацешца, цуьнца нийсса, - иштта цуьнца йоьзна ю, уггар юкъарло йоцу процессаш, чухоаме хийцар долу объекташ гидротIехуленаш (гидросфера – хиш, хIордаш, Iаьмнаш, кх.ерш а.), криотIехуленаш (криосферы - шалаьмнаш, лайн чкъор, даима лаьтта гIура, ишт.кх.дIа а). Ца ган хала бац, цу тайпана болу хийцамаш, цара юхатуху (отражает) хIоттаман юхадIахIоттар, тIуьнало, го бахарца йоьзна гло ... Читать дальше »